TÁC DỤNG CỦA VITAMIN D
Dạng hoạt động của vitamin D, 1,25- dihydroxycholecalciferol,có nhiều ảnh hưởng lên ruột, thận và xương làm tăng hấp thu canxi và phosphate vào dịch ngoại bào và tham gia vào cơ chế điều hòa ngược của những chất này.Thụ thể vitamin D có mặt trong hầu hết các tế bào trong cơ thể và nằm chủ yếu trong nhân tế bào.Tương tự như các thụ thể steroid và hormone tuyến giáp,các thụ thể vitamin D có vùng bắt hocmon(hormonebinding) và vị trí bắt ở DNA(DNA binding domains). Các thụ thể vitamin D tạo thành một phức hợp với thụ thể nội bào, thụ thể retinoid-Xvà liên kết phức tạp DNA và kích hoạt phiên mã trong hầu hết các trường hợp. Trong một số trường hợp, tuy nhiên,Vitamin D ngăn chặn sự phiên mã. Mặc dù thụ thể của vitamin liên kết với nhiều dạng của cholecalciferol,nhưng ái lực của nó vơi 1,25- dihydroxycholecalciferol là gấp khoảng 1000 lần cho 25 hydroxycholecalciferol, điều này giải thích hoạt tính sinh học tương đối của chúng
Tác dụng như hocmon của vitaminD giúp tăng hấp thu canxi. 1,25-Dihydroxycholecalciferol có chức năng như một loại “hormone” thúc đẩy sự hấp thu canxi của ruột. Nó thúc đẩy sự hấp thu này chủ yếu bằng cách tăng, sau khoảng thời gian 2 ngày, hình thành các calbindin, một protein giúp bắt canxi, trong các tế bào biểu mô ruột. Chức năng của protein này ở diềm bàn chải của các tế bào giúp vận chuyển canxi vào các tế bào chất. Canxi sau đó di chuyển qua basolateral membrane của tế bào bằng cách khuyếch tán thuận lợi.Tốc độ sự hấp thu canxi tỉ lệ thuận với số lượng protein bắt canxi này này. Hơn nữa, protein này vẫn còn trong các tế bào nhiều tuần sau khi 1,25-dihydroxycholecalciferol đã đào thải khỏi cơ thể, do đó kéo dài tác dụng hấp thu canxi các tác dụng khác của 1,25-dihydroxycholecalciferol cũng có thể đóng vai trò trong việc tăng sự hấp thu canxi là sự hình thành một triphosphatase adenosine calciumstimulated ở bờ bàn chải của các tế bào biểu mô và một phosphatase kiềm (alkaline phosphatase) trong các tế bào biểu mô.
Vitamin D hỗ trợ hấp thu phosphate ở ruột. Mặc dù phosphate thường được hấp thụ dễ dàng, dòng phosphate qua biểu mô đường tiêu hóa được tăng cường bởi vitamin D. Người ta tin rằng sự tăng cường này kết quả từ tác dụng trực tiếp của 1,25-dihydroxycholecalciferol, nhưng nó có thể llà thứ phát do tác động của hormone này vào sự hấp thu canxi, Do canxi đóng vai trò như một trung gian vận chuyển các phosphate.
Vitamin D làm giảm bài tiết Calcium và Phosphate trong nước tiểu. Vitamin D cũng làm tăng tái hấp thu canxi và phosphate bởi các tế bào biểu mô của ống thận, do đó làm giảm bài tiết các chất ở trong nước tiểu. Thuy nhiên, tác dụng này là yếu và có lẽ không giữ vai trò quan trọng trong việc điều tiết nồng độ các chất này trong dịch ngoại bào.
Ảnh hưởng của vitamin D đối với xương và quan hệ của nó với hoạt động của hocmon tuyến cận giáp. Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong sự tiêu hủy xương và lắng đọng xương.Quá nhiều lượng vitamin D gây tiêu hủy xương. Trong sự vắng mặt của vitamin D,tác dụng gây tiêu hủy xương của PTH (được thảo luận trong phần tiếp theo) sẽ giảm đáng kể hoặc thậm chí bị ngăn lại . Cơ chế tác dụng này của vitamin D chưa được hiểu đầy đủ nhưng được cho là kết quả của các e ảnh hưởng của 1,25-dihydroxycholecalciferol để tăng vận chuyển canxi qua màng tế bào.
Vitamin D ở số lượng nhỏ giúp tăng canxi hóa xương. Một trong những cách để thúc đẩy canxi hóa là tăng cường hấp thu canxi và phosphate từ ruột. Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp vắng mặt của sự tăng này, nó vẫn tăng cường khoáng hoá xương.Lại 1 lần nữa, Cơ chế của tác dụng này là không rõ ràng, nhưng có lẽ cũng là do khả năng của 1,25-dihydroxycholecalciferol gây vận chuyển các ion canxi qua màng tế bào, nhưng trong trường hợp này, có lẽ theo hướng ngược lại thông qua các màng tế bào tạo xương hoặc hủy xương.
