Tổng hợp: BS Nguyễn Đắc Quỳnh Anh
1. Đường lây truyền của bệnh Marburg như thế nào?
Bệnh Marburg khởi đầu từ dơi mang mầm bệnh sống trong các hang động hoặc các hầm mỏ. Sau đó Marburg lây lan qua đường lây truyền từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp (qua da hoặc niêm mạc bị rách) với máu, dịch tiết của người bị nhiễm bệnh và với các bề mặt và vật liệu (ví dụ: giường, quần áo) bị nhiễm các chất dịch này. Virus Marburg cũng có thể lây truyền qua đường tình dục (quan hệ tình dục bằng miệng, âm đạo hoặc hậu môn) thông qua việc tiếp xúc với tinh dịch của người đã khỏi bệnh. Ngoài ra, virus Marburg cũng được truyền cho thai nhi qua nhau thai. Ở phụ nữ mang thai, virus Marburg có thể tồn tại trong nhau thai và nước ối. Đối với phụ nữ đang cho con bú, nếu bị nhiễm Marburg, virus có thể tồn tại trong sữa mẹ.
2. Diễn biến triệu chứng khi nhiễm virus Marburg
Thời gian ủ bệnh (khoảng thời gian từ khi nhiễm bệnh đến khi xuất hiện các triệu chứng) thay đổi từ 2 đến 21 ngày. Sốt cao, đau đầu,đau họng, mệt mỏi dữ dội và đau cơ khởi phát đột ngột. Từ ngày thứ 3, tiêu chảy nước, đau bụng, nôn và buồn nôn có thể xuất hiện. Tình trạng tiêu chảy có thể kéo dài cả tuần. Triệu chứng nghiêm trọng hơn là vàng da, viêm tụy, sụt cân nghiêm trọng, mê sảng, sốc, suy gan, xuất huyết ồ ạt và rối loạn chức năng đa cơ quan.
(Ảnh minh họa - Nguồn:Internet)
Trong vòng 7 ngày đầu, tình trạng xuất huyết có thể xảy ra đây là nguyên nhân gây tử vong với nguy cơ xuất huyết ở nhiều cơ quan khác nhau: xuất huyết tiêu hóa,chảy máu mũi, máu răng hay xuất huyết âm đạo, chảy máu không cầm tại các vị trí tiêm tĩnh mạch (truyền dịch hoặc lấy máu xét nghiệm) cũng được thấy trên những bệnh nhân nặng. Ngoài ra bệnh có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh bao gồm: sốt cao, lú lẫn, kích thích, và kích động. Trong khoảng 15 ngày sau khởi phát bệnh nhân có thể có sẩn hồng ban, thường ở thân: ngực, lưng, bụng trên. Tình trạng viêm tinh hoàn có thể xuất hiện ở giai đoạn này. Đáng lo ngại, bệnh Marburg có thể gây tử vong thường sau 7-8 ngày khởi phát bệnh do mất máu hay sốc.
3. Chẩn đoán
Nếu chỉ dựa trên triệu chứng lâm sàng thì khó chẩn đoán phân biệt bệnh Marburg với các bệnh truyền nhiễm khác như Sốt rét, Thương hàn, nhiễm khuẩn Shigellosis, Viêm màng não và các bệnh sốt xuất huyết do virus khác. Việc chẩn đoán xác định được thực hiện bằng các phương pháp chẩn đoán sau: Xét nghiệm ELISA, Xét nghiệm kháng nguyên, Xét nghiệm trung hòa huyết thanh, Xét nghiệm RT- PCR, Phân lập virus bằng nuôi cấy tế bào.
(Ảnh minh họa - Nguồn:Internet)
4. Các biện pháp phòng ngừa được chuyên gia khuyến cáo
Tránh tiếp xúc hoặc đến nơi cư trú của loài dơi ăn quả châu Phi, động vật hoang dã bị nhiễm virus như: khỉ, linh dương rừng, loài gặm nhấm…
Không ăn/tiêu thụ thịt của động vật hoang dã. Nấu chín kỹ thực phẩm trước khi ăn, nhất là các loại thịt.
Phát hiện sớm và cách ly nhanh chóng hệ thống các ca bệnh. Truy vết kịp thời những người có tiếp xúc với người nhiễm Marburg và giám sát chặt chẽ những người có nguy cơ cao nhiễm bệnh.
Hạn chế tiếp xúc với người nghi nhiễm hoặc bị nhiễm virus Marburg, đặc biệt mặc áo bảo hộ, đeo găng tay, khẩu trang, mắt kính, rửa tay thường xuyên,… nếu tiếp xúc với người bệnh.
Thận trọng với các chất thải như máu, bãi nôn, nước bọt, nước tiểu, phân… hoặc bất cứ đồ vật nào của người bệnh.
Do chưa có phương pháp điều trị chuyên sâu nên việc phòng ngừa virus Marburg là điều cần thiết đặc biệt trong vấn đề tiếp xúc và sử dụng các sản phẩm từ động vật. Khi có bất cứ dấu hiệu bất thường nào kể cả những biểu hiện tưởng chừng như quen thuộc như sốt, đau họng hay đau bụng bạn cùng nên lơ là. Bạn nên thăm khám sức khỏe càng sớm càng tốt và theo dõi kỹ lưỡng để có thể phát hiện sớm những triệu chứng nguy hiểm khác nếu có.
Tài liệu tham khảo
https://www.cdc.gov/vhf/marburg/index.html
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/marburg-virus-disease
Thông điệp phòng chống bệnh Marburg - Trung tâm kiểm soát bệnh tật TPHCM
