BS. Huỳnh Lê Thái Bão - Khoa Y Đại học Duy Tân
Đái tháo đường có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý, bao gồm cả đột quỵ. Nhìn chung, những người mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn 1,5 lần so với những người không bị đái tháo đường.
Đái tháo đường ảnh hưởng đến khả năng tạo ra insulin của cơ thể hoặc sử dụng nó đúng cách. Vì insulin đóng một vai trò quan trọng trong việc kéo glucose vào tế bào từ máu, những người mắc bệnh đái tháo đường thường bị để lại quá nhiều đường trong máu. Theo thời gian, lượng đường dư thừa này có thể góp phần hình thành các cục máu đông hoặc chất béo tích tụ bên trong các mạch cung cấp máu cho cổ và não . Quá trình này được gọi là xơ vữa động mạch.
Nếu các chất cặn này phát triển, chúng có thể gây ra hẹp thành mạch máu hoặc thậm chí là tắc nghẽn hoàn toàn. Khi lưu lượng máu đến não của bạn ngừng lại vì bất kỳ lý do gì, đột quỵ sẽ xảy ra.
Đột quỵ là tình trạng các mạch máu trong não bị tổn thương. Đột quỵ được đặc trưng bởi một số yếu tố, bao gồm kích thước của mạch máu bị tổn thương, vị trí trong mạch máu não bị tổn thương và vấn đề nào thực sự gây ra tổn thương.
Các loại đột quỵ chính là đột quỵ do nhồi máu, đột quỵ xuất huyết và cơn thoáng thiếu máu cục bộ (TIA) .
Đột quỵ do thiếu máu cục bộ là loại đột quỵ phổ biến nhất. Nó xảy ra khi một động mạch cung cấp máu giàu oxy cho não bị tắc nghẽn, thường là do cục máu đông . Trong khoảng87 % đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
Đột quỵ xuất huyết xảy ra khi một động mạch trong não bị rò rỉ máu hoặc bị vỡ. Theo Hiệp hội Đột quỵ Quốc gia, khoảng 15% trường hợp đột quỵ là do xuất huyết. Đột quỵ do xuất huyết có thể rất nghiêm trọng và là nguyên nhân của khoảng 40% các ca tử vong liên quan đến đột quỵ.
TIA đôi khi được gọi là chứng đột quỵ vì dòng máu đến não bị tắc nghẽn trong một khoảng thời gian ngắn hơn và không dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn. TIA là thiếu máu cục bộ, và có thể kéo dài từ một phút đến vài giờ - cho đến khi động mạch bị tắc tự mở lại. Bạn không nên bỏ qua nó, và bạn nên coi đó là một lời cảnh báo. Mọi người thường gọi TIA là một “cơn đột quỵ cảnh báo”.
Nhận biết các dấu hiệu và triệu chứng của đột quỵ là bước đầu tiên quan trọng để nhờ ai đó giúp đỡ trước khi quá muộn. Trong nỗ lực giúp mọi người ghi nhớ cách nhận biết một cơn đột quỵ, Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ xác nhận FAST ghi nhớ , viết tắt của:
F: Mặt xệ xuống
A: Yếu cánh tay
S: Khó nói
T: Thời gian để gọi 115 hoặc dịch vụ khẩn cấp địa phương của bạn
Các triệu chứng khác có thể báo hiệu đột quỵ bao gồm đột ngột:
Nếu bạn nghĩ rằng bạn đang trải qua một cơn đột quỵ, hãy gọi 115 hoặc dịch vụ cấp cứu địa phương ngay lập tức. Đột quỵ là một tình trạng đe dọa tính mạng.
Các yếu tố nguy cơ y tế đối với đột quỵ bao gồm:
Khả năng đột quỵ của bạn cao hơn nếu bạn có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ y tế này.
Các yếu tố nguy cơ về lối sống bao gồm:
Nguy cơ đột quỵ tăng theo tuổi tác, gần gấp đôi trong mỗi thập kỷ ở độ tuổi 55. Chủng tộc cũng góp phần vào nguy cơ đột quỵ, với người Mỹ gốc Phi có nguy cơ tử vong do đột quỵ cao hơn người da trắng. Giới tính cũng ảnh hưởng đến phương trình, với phụ nữ bị đột quỵ nhiều hơn nam giới . Ngoài ra, bị đột quỵ, đau tim hoặc TIA làm tăng nguy cơ bị đột quỵ khác.
Một số yếu tố nguy cơ điển hình của đột quỵ, chẳng hạn như di truyền, tuổi tác và tiền sử gia đình , nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Bạn có thể giảm các yếu tố nguy cơ khác bằng cách thay đổi lối sống nhất định.
Hãy xem xét các yếu tố nguy cơ về y tế và lối sống và tự hỏi bản thân bạn có thể làm gì để giúp giảm nguy cơ đột quỵ.
Huyết áp cao và cholesterol cao có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Bạn có thể giảm huyết áp và mức cholesterol bằng cách thay đổi chế độ ăn uống. Hãy thử các mẹo dinh dưỡng sau:
Tập thể dục từ năm lần trở lên mỗi tuần có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ. Bất kỳ bài tập nào khiến cơ thể bạn vận động đều là bài tập tốt. Đi bộ nhanh hàng ngày có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ và cải thiện tâm trạng của bạn nói chung.
Nếu bạn hút thuốc , hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về các chương trình cai thuốc lá hoặc những điều khác bạn có thể làm để giúp bạn bỏ thuốc lá. Nguy cơ đột quỵ đối với những người hút thuốc cao gấp đôi so với những người không hút thuốc.
Cách hiệu quả nhất để bỏ thuốc lá là dừng lại. Nếu điều đó không phù hợp với bạn, hãy cân nhắc hỏi bác sĩ về các loại thuốc hỗ trợ có sẵn để giúp bạn bắt đầu thói quen.
Nếu bạn uống rượu, hãy cố gắng hạn chế uống không quá hai ly mỗi ngày nếu bạn là nam giới hoặc một ly mỗi ngày nếu bạn là phụ nữ. Các nhà nghiên cứu đã liên kết việc thường xuyên uống một lượng lớn rượu với việc tăng nguy cơ đột quỵ.
Một số loại thuốc đặc biệt quan trọng để giảm nguy cơ đột quỵ. Chúng bao gồm thuốc huyết áp, thuốc tiểu đường, thuốc điều trị cholesterol (statin) và thuốc ngăn ngừa cục máu đông, chẳng hạn như aspirin và thuốc làm loãng máu. Nếu bạn đã được kê đơn bất kỳ loại thuốc nào trong số này, hãy tiếp tục dùng chúng theo chỉ định của bác sĩ.
Mặc dù bạn sẽ không bao giờ có thể loại bỏ tất cả các nguy cơ đột quỵ của mình, nhưng có những điều bạn có thể làm để giảm các yếu tố nguy cơ nhất định và tăng cơ hội sống lâu, khỏe mạnh, không bị đột quỵ. Dưới đây là một số mẹo:
Nếu bạn nghĩ rằng bạn đang bị đột quỵ, hãy tìm kiếm sự trợ giúp khẩn cấp ngay lập tức.
Các tình trạng khác, chẳng hạn như co giật và đau nửa đầu, có thể giống các triệu chứng của đột quỵ. Đây là lý do tại sao bạn không nên cố gắng tự chẩn đoán. Ngay cả khi bạn bị TIA và các triệu chứng của bạn biến mất, đừng bỏ qua các dấu hiệu. TIA làm tăng nguy cơ đột quỵ thực sự của bạn, vì vậy bạn sẽ cần xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây ra đột quỵ. Bạn cũng sẽ cần bắt đầu điều trị để giảm nguy cơ mắc bệnh khác.
Nhận thức được các yếu tố nguy cơ của bạn và các triệu chứng của đột quỵ có thể giúp cải thiện triển vọng của bạn nếu bạn bị đột quỵ.
Nguồn:
