PHỤC HỒI CHỨC NĂNG CHO TRẺ CONG VẸO CỘT SỐNG
1. Định nghĩa
Cong vẹo cột sống: Là tình trạng cột sống bị cong sang một hoặc hai bên, thân đốt sống bị vẹo (xoay).
Tỷ lệ mắc Có 5% dân số bị mắc bệnh cong vẹo cột sống trong đó 2% cần điều trị.
2. Nguyên nhân
Nguyên nhân trước sinh:
Do cấu trúc bất thường:
− Bệnh thân nửa đốt sống bẩm sinh.
− Xẹp đốt sống bẩm sinh.
− Cứng đa khớp bẩm sinh.
Nguyên nhân sau sinh:
+Do biến dạng xương sống:
− Lao cột sống.
− Chấn thương cột sống...
+ Do bệnh cơ:
− Loạn duỡng cơ Duchene.
− Thoái hoá cơ tủy.
− Nhược cơ.
+ Do bệnh hệ thần kinh:
− U xơ thần kinh.
− Bại não.
− Bại liệt.
− Viêm đa rễ thần kinh.
− Bệnh tủy sống.
+ Do các nguyên nhân khác:
− Do tư thế ngồi học sai.
− Do ngắn 1 chân (chiều dài 2 chân không đều nhau làm lệch vẹo cột sống khi đứng, khi đi).
Không rõ nguyên nhân:
80% người bị cong vẹo cột sống không rõ nguyên nhân.
3. Phương pháp can thiệp
3.1. Can thiệp Phục hồi chức năng/Điều trị
Nguyên tắc:
- Can thiệp sớm ngay sau khi phát hiện ra cong vẹo cột sống.
- Kỹ thuật can thiệp phụ thuộc mức độ cong vẹo cột sống.
- Khám lại thường quy có chụp X-quang cột sống để đánh giá tiến triển.
Kỹ thuật can thiệp:
- Mức độ nhẹ - Góc COBB ≤200 : Tập bài tập cột sống và khám lại 6 tháng/lần.
- Mức độ trung bình-Góc COBB=200 -450 : Nẹp cột sống, bài tập cột sống và khám lại 6 tháng/lần.
- Mức độ nặng-Góc COBB >45o tiến triển xấu đi nhanh: phẫu thuật chỉnh hình cột sống.
- Việc đánh giá góc COBB và chỉ định kỹ thuật can thiệp phải được tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa về thần kinh-cột sống hoặc PHCN.
Vận động trị liệu:
Các bài tập vận động dưới đây có thể tiến hành cho trẻ cong vẹo cột sống ở mọi lứa tuổi và mức độ nặng nhẹ khác nhau
Bài tập 1: Kéo dãn cơ bên lõm của đường cong ở tư thế nằm sấp
Mục tiêu: Kéo dãn các nhóm cơ phía lõm của đường cong thắt lưng.
Tư thế trẻ: Nằm sấp.
Tiến hành:
− Trẻ bám tay bên vai thấp vào mép giường. Ta nâng hai chân, hông trẻ đưa sang phía đối diện với bên lõm của cột sống thắt lưng. Làm 10 lần.
− Trẻ bám tay bên vai thấp vào thành giường nâng người lên, tay kia kéo người về phía chân. Giữ tư thế này vài giây. Làm 10 lần.
Bài tập 2: Tăng tầm vận động của cột sống lưng ở tư thế ngồi
Mục tiêu: Tăng tầm vận động gập của cột sống lưng, kéo dãn nhóm cơ duỗi lưng.
Tư thế trẻ: Ngồi 2 chân duỗi thẳng và áp sát, 2 tay đưa ra phía trước.
Tiến hành: Bảo trẻ đưa hai tay ra trước chạm các ngón, lưng gập. Giữ ở tư thế này vài giây.
Làm 10 lần.
Bài tập 3: Chỉnh cong vẹo cột sống ở tư thế ngồi
Mục tiêu: Kéo dãn các cơ bên lõm của đường cong, tăng cường độ mềm dẻo của cột sống.
Tư thế trẻ: Ngồi trên ghế.
Tiến hành: Làm mỗi bài tập 10 lần.
− Trẻ xoay người với đồ vật ở bên đối diện với phía lõm của đường cong cột sống.
− Trẻ giơ cao tay bên vai thấp, tay bên kia bám vào mép ghế. Giữ ở tư thế này vài giây.
